Już w powszechnej świadomości przyjęło się kojarzyć pojęcie upadłości, w tym także upadłości konsumenckiej z osobą syndyka. Każdemu z nas zdarzyło się usłyszeć sformułowania takie jak chociażby “ona ma syndyka” czy też “syndyk mu sprzedał”. Doświadczenie wskazuje jednak, iż mało osób posiada tak naprawdę wiedzę o tym, kim tak naprawdę jest syndyk i jakie są jego zadania. W niniejszym artykule postaramy się przybliżyć kwestie związane z rolą syndyka w upadłości konsumenckiej, a także wskażemy na podstawowe obowiązki i prawa dłużnika związane z osobą syndyka.
Kim jest syndyk w upadłości konsumenckiej?
Syndyk to kluczowa postać w postępowaniu upadłościowym, zarówno w przypadku upadłości konsumenckiej, jak i gospodarczej. Jest to osoba wyznaczona przez sąd, której zadaniem jest zarządzanie majątkiem dłużnika oraz realizacja roszczeń wierzycieli zgodnie z przepisami prawa upadłościowego. Aby móc pełnić funkcję syndyka, konieczne jest uzyskanie licencji doradcy restrukturyzacyjnego, którą wydaje Ministerstwo Sprawiedliwości. Syndykami są najczęściej osoby z wykształceniem prawniczym – w tym adwokaci oraz radcowie prawni. Funkcję syndyka może pełnić także spółka – w tym spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, jeśli jej zarząd stanowią osoby z licencją doradcy restrukturyzacyjnego.
Wyznaczenie syndyka w upadłości konsumenckiej
Upadłość konsumencka wszczynana jest na wniosek dłużnika złożony do właściwego sądu. Po rozpoznaniu wniosku sąd wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej dłużnika. W postanowieniu tym sąd wyznacza również dla sprawy dłużnika syndyka – spośród syndyków działających przy danym sądzie upadłościowym. Dłużnik nie ma przy tym wpływu na to jaki syndyk zostanie mu wyznaczony.
Rola i zadania syndyka w upadłości konsumenckiej
Syndyk, w procesie upadłości konsumenckiej, odgrywa kluczową rolę. Jego zadania skupiają się przede wszystkim wokół zarządzania majątkiem dłużnika oraz kontaktów z sądem i wierzycielami. W momencie ogłoszenia upadłości cały majątek dłużnika trafia bowiem do masy upadłości, która jest zarządzana właśnie przez syndyka. Do głównych ról i zadań syndyka należy zwłaszcza:
- Zarządzanie masą upadłości:
- Inwentaryzacja majątku – syndyk dokonuje szczegółowego spisu majątku upadłego, który staje się masą upadłościową.
- Sprzedaż majątku – w ramach swoich obowiązków syndyk sprzedaje majątek upadłego, aby uzyskać środki na zaspokojenie roszczeń wierzycieli. Proces ten obejmuje zarówno ruchomości, jak i nieruchomości.
- Analiza sytuacji osobistej oraz finansowej dłużnika:
- Spotkanie z dłużnikiem – po ogłoszeniu upadłości syndyk wzywa dłużnika na spotkanie, podczas którego dłużnik odpowiada na pytania syndyka i udziela mu wszelkich niezbędnych informacji
- Kontrola dokumentacji – syndyk ma prawo żądać od dłużnika przedstawienia dokumentacji dotyczącej jego sytuacji osobistej bądź finansowej. Syndyk uprawniony jest do wglądu zarówno do dokumentów bieżących, jak i dotyczących lat ubiegłych
- Kontrola Przebiegu Postępowania:
- Nadzór nad działaniami uczestników postępowania – syndyk czuwa nad zgodnością działań zarówno wierzycieli, jak i dłużnika z przepisami prawa.
- Kontakt z sądem – syndyk pozostaje w stałym kontakcie z sądem upadłościowym, informując go o najważniejszych zdarzeniach postępowania oraz ewentualnych problemach.
- Prowadzenie spraw sądowych
- Spory z wierzycielami – po ogłoszeniu upadłości syndyk wstępuje w miejsce upadłego do toczących się sporów sądowych, w tym pozwów o zapłatę.
- Pozwy w imieniu masy upadłości – jeśli dłużnik posiada jakieś roszczenia majątkowe np. ktoś jest mu winien pieniądze, syndyk uprawniony jest do dochodzenia tego roszczenia na drodze sądowej.
- Bezskuteczność czynności dłużnika – w przypadku ziszczenia się ustawowych przesłanek, syndyk uprawniony jest także do prowadzenia procesu zmierzającego do “unieważnienia” niektórych czynności prawnych dokonanych przez dłużnika przed ogłoszeniem upadłości – na przykład darowizn.
- Sporządzanie projektu planu spłaty wierzycieli:
- Kontrola zgłoszeń wierzytelności – syndyk weryfikuje zgłoszenia wierzycieli, oceniając ich zasadność i wysokość roszczeń.
- Projekt planu spłaty – na podstawie posiadanych informacji syndyk sporządza projekt planu spłaty, który składa w sądzie.
- Udział w rozprawie – syndyk bierze udział w rozprawie w przedmiocie ustalenia planu spłaty.
Rola syndyka – podsumowanie
Po ogłoszeniu upadłości syndyk stanowi “główny organ” postępowania upadłościowego. Jego zadania obejmują głównie sprzedaż majątku dłużnika, ocena roszczeń wierzycieli (zobowiązań) ustalenie przyczyn niewypłacalności oraz ocenę bieżącej sytuacji finansowej, majątkowej i rodzinnej dłużnika. Zwieńczeniem działalności syndyka jest sporządzenie przez niego projektu planu spłaty, który zostaje następnie złożony w sądzie.
Obowiązki dłużnika w kontaktach z syndykiem
Podstawowym obowiązkiem dłużnika jest wydanie syndykowi niezwłocznie po ogłoszeniu upadłości swojego majątku. Co więcej, w toku postępowania dłużnik zobowiązany jest udzielać syndykowi wszelkich wyjaśnień, a także dostarczać syndykowi żądanych przez niego dokumentów. W kontaktach z syndykiem dłużnik powinien zachować uczciwość – informując go o wszelkich okolicznościach mogących mieć znaczenie dla sprawy. Dłużnik potwierdza oświadczeniem, iż informacje przekazane syndykowi są zupełne i prawdziwe.
Skarga na czynności syndyka
Upadły oraz wierzyciele mają prawo do zaskarżenia decyzji syndyka poprzez wniesienie skargi na jego czynności. Skarga ta powinna zawierać dokładny opis uchybień syndyka i dowody na ich poparcie. Sąd po rozpatrzeniu skargi może podjąć decyzję o uchyleniu lub zmianie decyzji syndyka, albo też oddaleniu skargi. Skarga na czynności syndyka jest ważnym narzędziem dla wierzycieli i dłużników, którzy chcą skutecznie chronić swoje interesy w postępowaniu upadłościowym.
Podsumowanie
Syndyk odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu, że proces upadłości przebiega sprawnie i zgodnie z prawem. Jego działania mają na celu maksymalne zaspokojenie roszczeń wierzycieli przy jednoczesnym poszanowaniu praw i godności dłużnika. Dzięki syndykowi, proces upadłościowy może prowadzić do uczciwego i sprawiedliwego zakończenia trudnej sytuacji finansowej dłużnika, dając mu szansę na nowy start, a wierzycielom możliwość odzyskania przynajmniej części należności.
