Bycie przedsiębiorcą, nawet prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą, zawsze wiąże się z ryzykiem popadnięcia w kłopoty finansowe. Nierzetelni kontrahenci, kryzys w branży, przejściowy brak klientów – to wszystko potencjalne przyczyny niewypłacalności. Pomóc przedsiębiorcom uzyskać oddłużenie w trudnej sytuacji finansowej może postępowanie upadłościowe.
Co do zasady przepisy prawa upadłościowego przewidziane są właśnie dla przedsiębiorców – a więc podmiotów (spółek, osób fizycznych) aktywnie prowadzących działalność gospodarczą. Niestety, z doświadczenia naszej Kancelarii wynika, że przez stopień sformalizowania postępowania upadłościowego i ilość obowiązków, których musi dopełnić Dłużnik, bardzo ciężko jest jednoosobowym przedsiębiorcom ogłosić w praktyce upadłość gospodarczą.
Obowiązki Dłużnika z JDG w upadłości gospodarczej
Trudności w uzyskaniu upadłości gospodarczej zaczynają się już na etapie składania wniosku o ogłoszenie upadłości. Sama opłata od złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości gospodarczej wynosi bowiem 1.000,00 złotych. Nie jest to jednak jedyny koszt, jaki musi ponieść Dłużnik z JDG. Jego obowiązkiem jest jeszcze uiszczenie zaliczki na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego, w wysokości ok. 8.000,00 złotych. Racjonalnym jest, aby doliczyć do tego koszty obsługi prawnej, dzięki której firma może przejść przez proces upadłości gospodarczej w łatwiejszy sposób, bez strachu o dopełnienie przewidzianych prawem obowiązków. Kluczowe jest także wykazanie przed Sądem faktu posiadania majątku wystarczającego na pokrycie kosztów postępowania. Ta zaś kwota jest uzależniona od okoliczności sprawy, lecz potrafi osiągnąć pułap nawet 80.000,00 złotych
Dłużnik z JDG, jeżeli zdecyduje się na upadłość w trybie gospodarczym, musi się więc liczyć z kosztami rzędu kilkunastu tysięcy złotych, które będzie musiał ponieść, a cały majątek powinien wynosić ok. 100.000,00 złotych, aby móc bez przeszkód przejść przez upadłość gospodarczą. Przepisy prawa upadłościowego dodatkowo zakładają, że postępowanie upadłościowe gospodarcze ma zmierzać do zaspokojenia wierzycieli a nie do oddłużenia Dłużnika. To sam Dłużnik musi postarać się o oddłużenie, gdy zakończy się formalna część postępowania.
Upadłość gospodarcza to także proces długotrwały. W większych miastach czas oczekiwania na samo ogłoszenie upadłości, nie mówiąc już o zakończeniu właściwego postępowania, może potrwać nawet do roku. W tym czasie rosną zaś koszty postępowania, które – jak wskazaliśmy powyżej – musi ponieść sam Dłużnik. Z perspektywy Dłużnika z JDG jest to więc postępowanie skrajnie niekorzystne.
Dłużnik z JDG a upadłość konsumencka
Dla przedsiębiorców z własną firmą istnieje jednak od pewnego czasu inne wyjście – postępowanie upadłościowe w trybie konsumenckim. Pozostaje pytanie – jak to możliwe, żeby przedsiębiorca korzystał z przepisów dotyczących wyłącznie konsumentów? To proste – jednoosobową działalność gospodarczą należy wcześniej zakończyć. Można tego dokonać nawet na dzień przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości. Wobec korzyści jakie płyną z upadłości konsumenckiej – jest to niewielka strata.
Przepisy prawa upadłościowego w trybie konsumenckim dotyczą byłych przedsiębiorców, tak samo jak konsumentów. Jednocześnie – nie są one skomplikowane a Dłużnik ma znacznie mniej obowiązków. Co za tym idzie – osoba prowadząca własną firmę może uzyskać oddłużenie szybciej i niższym kosztem.
Upadłość konsumencka dla osoby z JDG jest wygodniejszą, tańszą i szybszą alternatywą. Jest tak także dlatego, że Dłużnik nie musi posiadać majątku wystarczającego do pokrycia kosztów postępowania. Zatem już warunek wstępny upadłości gospodarczej odpada. Dodatkowo – Dłużnik, który zakończył jednoosobową działalność gospodarczą może posiadać nawet tylko jednego wierzyciela. Warunkiem, który jednak musi spełnić jest uiszczenie 30 złotych tytułem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości i popadnięcie w stan niewypłacalności.
Jeżeli były przedsiębiorca z JDG nie reguluje terminowo chociaż jednego zobowiązania przez co najmniej 3 miesiące – jest objęty tzw. domniemaniem niewypłacalności. Jest to o tyle korzystne dla Dłużnika, który zakończył jednoosobową działalność gospodarczą, że nie musi udowadniać faktu braku możliwości spłaty swoich zobowiązań. Ustawa przyjmuje tę okoliczność za swego rodzaju “pewnik”.
Różnice między upadłością gospodarczą a konsumencką
Warto zobrazować oba tryby postępowania upadłościowego w sposób bardziej przejrzysty:
| Upadłość w trybie gospodarczym | Upadłość konsumencka |
| Działalność gospodarcza może być kontynuowana | Działalność gospodarcza nie może być kontynuowana |
| Wniosek o ogłoszenie upadłości musi być złożony w konkretnym terminie (30 dni od wystąpienia stanu niewypłacalności) | Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej musi być złożony w konkretnym terminie (30 dni od wystąpienia stanu niewypłacalności), jednakże w przypadku uchybienia – jedyną konsekwencją jest narażenie się na zarzut pogłębienia swojego stanu zadłużenia |
| Dłużnik musi posiadać pieniądze na pokrycie kosztów postępowania | Dłużnik nie musi posiadać żadnego majątku |
| Dłużnik musi mieć minimum 2 wierzycieli | Dłużnik może posiadać tylko 1 wierzyciela |
| Koszty – kilkanaście do kilkudziesięciu tysięcy złotych | Koszty – 30,00 zł opłaty za wniosek, a resztę kosztów spłaca się po zakończeniu postępowania, w ramach planu spłaty |
| Celem postępowania jest zaspokojenie wierzycieli | Celem postępowania jest zaspokojenie wierzycieli i oddłużenie Dłużnika |
| Ustalenie planu spłaty jest możliwe na wniosek przedsiębiorcy | Ustalenie planu spłaty jest przeprowadzane z urzędu, a w wyjątkowych przypadkach oddłużenie następuje bez planu spłaty |
Podsumowując, przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, który popadł w kłopoty finansowe stoi przed zasadniczym wyborem. Może kontynuować prowadzenie tej działalności i starać się o oddłużenie w trybie gospodarczym, obwarowanym szeregiem formalnych wymogów (w tym i finansowych) albo zaprzestać działalności i ogłosić upadłość w trybie konsumenckim – tańszym, szybszym i wygodniejszym.
