Czy depresja zwalnia od wojska?

Depresja to jedno z najczęściej diagnozowanych zaburzeń psychicznych, które w zależności od swojego charakteru i intensywności objawów może również negatywnie wpływać na zdolność do pełnienia służby wojskowej. Dla osób, które zostały podczas kwalifikacji uznane za zdolne do służby wojskowej, ale obecnie zmagają się z zaburzeniami depresyjnymi, istnieje możliwość ubiegania się o zmianę przyznanej kategorii wojskowej. Nie w każdym jednak przypadku zaburzenia depresyjne będą wystarczającą podstawą do zmiany kategorii na “D” lub “E”. Wszystko zależy jednak od charakteru zaburzeń, intensywności objawów, przebiegu leczenia oraz jego perspektyw oraz oczywiście przebiegu bezpośredniego badania oraz tego jak komisja lekarska zinterpretuje przedstawioną dokumentację medyczną. W tym artykule wyjaśniamy, jakie rodzaje zaburzeń depresji mogą być podstawą do zmiany kategorii wojskowej i dlaczego tak ważne jest odpowiednie przygotowanie wniosku.

Jeśli jesteście Państwo zainteresowani zmianą kategorii wojskowej zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią.

Pomożemy ocenić sytuację i doradzimy jakie kroki należy podjąć. Oferujemy kompleksowe wsparcie i reprezentację w procesie zmiany kategorii wojskowej. Pełny cennik oraz szczegółowe informacje znajdą Państwo TUTAJ.

Nie wszystkie zaburzenia depresyjne są takie same

Pod pojęciem depresji kryje się szeroki zakres zaburzeń o różnym charakterze i nasileniu. To, czy depresja może stanowić podstawę do zmiany kategorii wojskowej, zależy od jej rodzaju oraz wpływu jaki zaburzenia mają na codzienne funkcjonowanie chorego. Zaburzenia depresyjne można podzielić na krótkotrwałe, najczęściej związane z tzw. reakcjami adaptacyjnymi, oraz przewlekłe, które utrzymują się przez dłuższy czas i mogą znacząco utrudniać życie.

Krótkotrwałe zaburzenia depresyjne

Zaburzenia depresyjne o charakterze krótkotrwałym często stanowią tzw. reakcję adaptacyjną na różne trudne sytuacje życiowe, takich jak np. utrata pracy, śmierć bliskiej osoby czy funkcjonowanie w przewlekłym stresie. Objawy w takich przypadkach są zazwyczaj łagodniejsze i ustępują wraz z poprawą sytuacji życiowej lub po krótkotrwałej terapii. Wystąpienie zaburzeń depresyjnych, w reakcji na jakieś stresujące wydarzenie jest całkowicie normalne i występuje u większości zdrowych psychicznie osób. 

Przewlekła depresja

Przewlekła depresja to schorzenie o cięższym przebiegu, które często wymaga długotrwałego leczenia. Objawy takie jak utrzymujące się obniżenie nastroju, brak energii, trudności w koncentracji czy skłonności do myśli samobójczych mogą znacznie ograniczać zdolność do normalnego funkcjonowania. Przyczyną przewlekłej depresji może być zarówno stresujące wydarzenie, jeżeli upłynął już czas, w którym objawy depresyjne powinny samoistnie ustąpić jak i przyczyn endogennych, to znaczy takich, które nie mają związku z żadnymi konkretnymi wydarzeniami lecz wynikają z cech osobistych chorego, np. nieprawidłowej pracy mózgu. 

Zaburzenia o mieszanym charakterze

Zaburzenia depresyjne, zwłaszcza o łagodniejszym charakterze często współwystępują z innymi zaburzeniami, najczęściej o charakterze lękowym. Utrzymujące się objawy depresyjne, takie jak obniżony nastrój czy brak energii, mogą wywoływać również podniesienie się poziomu lęku np. związanego z obawą o utratę pracy, czy porzucenie przez bliskie osoby. Takie mieszane zaburzenia często są trudniejsze do jednoznacznej klasyfikacji. Najczęściej natężenie objawów poszczególnych zaburzeń jest w takim przypadku zbyt małe do tego żeby uznać je za samodzielne choroby i diagnoza opiera się na ich łącznym występowaniu. 

Zrozumienie różnic między różnymi rodzajami depresji jest istotne, ponieważ wpływa na sposób, w jaki komisje lekarskie podejdą do oceny i czy dana depresja może być podstawą do zmiany kategorii wojskowej.

Czy depresja umożliwia zmianę kategorii wojskowej?

Ocena stanu zdrowia w kontekście zdolności do służby wojskowej to zadanie wojskowych komisji lekarskich, które działają na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej a przede wszystkim na podstawie załączonego do tego rozporządzenia wykazu chorób i ułomności uwzględnianym przy orzekaniu o zdolności do służby wojskowej. W przypadku depresji decyzja komisji może być zróżnicowana i zależy zarówno od rodzaju zaburzenia, jak i od indywidualnej oceny lekarzy przeprowadzających badanie. 

Zaburzenia depresyjne mogą bowiem w różny sposób wpływać na zdolność do służby wojskowej. Wszystko zależy od nasilenia objawów oraz ich wpływu na codzienne funkcjonowanie. Zaburzenia depresyjne mogą kwalifikować zarówno do kategorii “A” oznaczającej pełną zdolność do służby wojskowej jak i “E” oznaczającej całkowitą niezdolność – nawet w razie wybuchu wojny.

• Depresja krótkotrwała: Przejściowe epizody depresyjne, takie jak reakcje adaptacyjne, często prowadzą do przyznania kategorii A. Reakcja adaptacyjna oznacza reakcję na jakieś trudne wydarzenie – np. śmierć osoby najbliższej. Każdy w takim przypadku odczuwa smutek i przygnębienie. Komisje lekarskie mogą uznać, że problemy zdrowotne ustąpią w krótkim czasie i nie mają trwałego wpływu na zdolność do służby wojskowej. Przyjmuje się, że normalna reakcja adaptacyjna powinna trwać maksymalnie do 9 miesięcy i dopiero przedłużenie tego okresu może skutkować stwierdzeniem niezdolności do służby wojskowej.
• Przewlekła depresja: Zaburzenia o cięższym i długotrwałym przebiegu mogą skutkować przyznaniem kategorii D a w niektórych przypadkach nawet kategorii E. W takich sytuacjach kluczowe znaczenie ma zgromadzenie odpowiedniej dokumentacji medycznej obrazująca przebieg leczenia oraz właściwe zaświadczenia od lekarzy specjalistów określające stopień intensywności objawów. Komisja lekarska musi opierać się w dużym stopniu na dokumentacji, ponieważ podczas jednorazowego badania nie jest w stanie samodzielnie ocenić wszystkich parametrów choroby. 
• Depresja współwystępująca: W przypadkach, gdy depresja łączy się z innymi zaburzeniami – najczęściej lękowymi, to prawidłowa kwalifikacja może być bardziej skomplikowana. Komisja może mieć trudności z jednoznacznym zakwalifikowaniem takiego stanu, co często prowadzi do zróżnicowanych decyzji, zależnych od indywidualnej interpretacji przedstawionych dowodów. Przy depresji mieszanej natężenie objawów jest zbyt słabe do uznania jej za samodzielną depresję ani za samodzielne zaburzenia lękowe. Oznacza to, że ocena tego rodzaju zaburzeń opiera się w dużym stopniu na dokumentach oraz uznaniu komisji lekarskiej.

Do zmiany kategorii wojskowej trzeba się dobrze przygotować

Zaburzenia depresyjne, w zależności od ich charakteru i intensywności, mogą stanowić podstawę do zmiany kategorii wojskowej. Krótkotrwałe problemy zdrowotne, takie jak reakcje adaptacyjne, zazwyczaj skutkują przyznaniem czasowej niezdolności do służby. Natomiast przewlekła depresja, która znacznie ogranicza zdolność do funkcjonowania, może prowadzić do trwałego zwolnienia z obowiązku wojskowego. Kluczowym elementem tego procesu jest jednak dokumentacja medyczna, która powinna być przygotowana w sposób precyzyjny i zgodny z wymaganiami komisji lekarskich i uwzględniająca wszystkie okoliczności, które mają znaczenie przy ocenie zdolności do służby wojskowej. Komisja lekarska ani specjaliści, do których może skierować nie są w stanie podczas badania samodzielnie ocenić wszystkich objawów zaburzeń depresyjnych, które mają istotny wpływ ze względu na ocenę zdolności do służby wojskowej. Dlatego bardzo ważne jest skrupulatne zebranie całej dokumentacji oraz upewnienie się, że wynikają z nich wszystkie istotne elementy, tak aby decyzja nie opierała się tylko na swobodnej ocenie komisji lekarskiej, która może być nieprawidłowa. Ponowne złożenie wniosku o zmianę kategorii wojskowej jest wprawdzie możliwe, ale w takim przypadku komisja bada jedynie zmiany jakie wystąpiły w stanie zdrowia od czasu ostatniego badania, co w zasadzie wyklucza możliwość skutecznego powoływania się na wcześniejsze problemy zdrowotne, nawet jeżeli nie poinformowaliśmy o nich komisji podczas wcześniejszego badania.