Upadłość konsumencka to proces, który może stanowić ostateczne rozwiązanie dla osób zmagających się z nadmiernym zadłużeniem. Decyzja o ogłoszeniu upadłości niesie ze sobą poważne konsekwencje, z których jedną z najistotniejszych jest wpływ na przyszłą zdolność kredytową. Osoby, które przeszły przez proces upadłości, napotykają na liczne bariery w uzyskaniu nowych kredytów, co wiąże się bezpośrednio z informacjami zawartymi w portalu Biura Informacji Kredytowej (BIK).
Celem tego artykułu jest omówienie, w jaki sposób upadłość konsumencka wpływa na zdolność kredytową oraz jakie znaczenie ma raport BIK w tym procesie. Ponadto przeanalizujemy obecne przepisy prawne regulujące kwestie związane z udzielaniem kredytów po upadłości oraz sposoby na poprawienie zdolności kredytowej po przebytym postępowaniu upadłościowym.
Czym jest upadłość konsumencka?
Upadłość konsumencka jest procedurą przewidzianą w polskim systemie prawnym, która umożliwia osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej umorzenie części lub całości długów, jeśli wykażą one, że są niewypłacalne. Niewypłacalność oznacza, że dłużnik nie jest w stanie regulować swoich zobowiązań finansowych przez dłuższy okres (przynajmniej od trzech miesięcy).
W wyniku ogłoszenia upadłości konsumenckiej dochodzi do likwidacji majątku Upadłego, a uzyskane środki z tego tytułu zostają przeznaczone na koszty postępowania oraz spłatę wierzycieli.
Proces ten daje osobom zadłużonym szansę na nowy start finansowy, ale z drugiej strony ma znaczący wpływ na ich przyszłą zdolność kredytową. To, jak banki i instytucje finansowe oceniają osoby po upadłości, w dużej mierze zależy od informacji zawartych w raporcie BIK.
Rola Biura Informacji Kredytowej (BIK)
BIK to instytucja odpowiedzialna za gromadzenie, przechowywanie i udostępnianie informacji na temat historii kredytowej klientów banków, SKOK-ów oraz innych instytucji finansowych w Polsce. Raport BIK zawiera szczegółowe dane dotyczące zobowiązań finansowych danej osoby, takich jak zaciągnięte kredyty, pożyczki, karty kredytowe, a także ewentualne opóźnienia w spłatach.
BIK stanowi kluczowy element w procesie oceny zdolności kredytowej każdej osoby ubiegającej się o kredyt, ponieważ banki i inne instytucje finansowe bazują na danych z raportu BIK, aby ocenić ryzyko związane z udzieleniem nowego zobowiązania. Dla osoby, która przeszła przez proces upadłości konsumenckiej, raport BIK może stanowić istotną przeszkodę w uzyskaniu nowego kredytu.
Informacje o upadłości w raporcie BIK
Zgodnie z przyjętą praktyką, informacja o ogłoszeniu upadłości widnieje w BIK-u przez okres 10 lat od daty jej ogłoszenia.
Oznacza to, że nawet po zakończeniu procesu upadłości i umorzeniu długów, informacja o problemach finansowych i niewypłacalności pozostaje w systemie przez dłuższy czas. Taka sytuacja może znacząco wpłynąć na możliwość uzyskania nowych kredytów.
Zdolność kredytowa po upadłości konsumenckiej
Zdolność kredytowa jest kluczowym czynnikiem decydującym o tym, czy bank lub inna instytucja finansowa zdecyduje się na udzielenie kredytu. Zdolność kredytowa to nic innego jak ocena, czy dana osoba jest w stanie spłacić zaciągnięte zobowiązanie w terminie. W procesie oceny zdolności kredytowej brane są pod uwagę różne czynniki, w tym:
- Dochody – wysokość i stabilność dochodów osoby ubiegającej się o kredyt.
- Zobowiązania – obecne zobowiązania finansowe, w tym kredyty, pożyczki i inne zadłużenia.
- Historia kredytowa – jak osoba ubiegająca się o kredyt radziła sobie w przeszłości ze spłatą zobowiązań.
- Wiek i status cywilny – mają one wpływ na przewidywane przyszłe zobowiązania, np. rodzinne.
- Zabezpieczenia – np. hipoteka czy poręczenie, które mogą zmniejszyć ryzyko dla banku.
W przypadku osoby po upadłości konsumenckiej największym problemem jest historia kredytowa, która po takim procesie jest zazwyczaj negatywna. Zawiera ona informacje o niespłaconych długach, opóźnieniach w spłatach i ogłoszeniu upadłości, co obniża ocenę punktową (tzw. scoring) w BIK.
Scoring BIK po upadłości
Scoring BIK to system oceny punktowej, który pozwala instytucjom finansowym szybko ocenić ryzyko związane z udzieleniem kredytu. Osoba po upadłości konsumenckiej zazwyczaj posiada bardzo niski scoring, co oznacza, że jest uznawana za klienta wysokiego ryzyka. Niski scoring BIK znacznie utrudnia uzyskanie nowego kredytu, zwłaszcza w krótkim czasie po zakończeniu procedury upadłościowej.
Jednakże istnieją sposoby na stopniową poprawę scoringu BIK, takie jak:
- Budowanie pozytywnej historii kredytowej – np. poprzez terminową spłatę małych zobowiązań.
- Korzystanie z produktów finansowych – takich jak karty kredytowe lub zakupy na raty, pod warunkiem, że spłacane są one regularnie.
- Monitorowanie raportu BIK – aby upewnić się, że dane o spłaconych zobowiązaniach są usuwane po odpowiednim okresie.
Obecne przepisy prawa a zdolność kredytowa po upadłości
Polskie przepisy prawne dotyczące upadłości konsumenckiej zostały znacząco zliberalizowane w ostatnich latach. Nowelizacje przepisów w 2020 roku uprościły proces ogłaszania upadłości, co sprawiło, że więcej osób może z niej skorzystać. Zmiany te wprowadziły jednak pewne zasady mające na celu ochronę instytucji finansowych przed nadmiernym ryzykiem.
Ograniczenia związane z ponownym zaciąganiem kredytów
Polskie prawo nie nakłada formalnego zakazu na uzyskanie kredytu po upadłości konsumenckiej, jednak banki i instytucje finansowe mają pełne prawo odmówić udzielenia kredytu, jeśli uznają, że osoba po upadłości stanowi zbyt duże ryzyko. Z tego powodu osoby po upadłości mogą napotkać trudności w uzyskaniu kredytów, zwłaszcza tych na większe kwoty.
Pożyczki dla osób po upadłości
Na rynku istnieją jednak produkty finansowe skierowane do osób, które przeszły przez proces upadłości, choć zwykle wiążą się one z wyższymi kosztami. Pożyczki dla osób zadłużonych czy pożyczki pozabankowe mogą być dostępne nawet dla osób o niskim scoringu BIK, jednak warunki takich kredytów są zazwyczaj mniej korzystne (np. wyższe oprocentowanie, konieczność zabezpieczenia pożyczki).
Podsumowanie
Zdolność kredytowa po upadłości konsumenckiej jest znacząco ograniczona, a raport BIK odgrywa kluczową rolę w tym procesie. Upadłość konsumencka ma na celu oddłużenie Dłużnika, co jest dużym ukłonem ze strony ustawodawcy, aczkolwiek wiążę się ona z pewnymi ograniczeniami, takimi jak niska zdolność kredytowa przy zawieraniu nowych umów pożyczek.
